Karanlık Madde

Karanlık madde evredeki maddelerin %80’ini oluşturan ve gözle görülmeyen bir olgudur ve evrendeki maddelerin dağılmadan yerlerinde kalmalarını sağlayan baş olgudur. Karanlık madde elektromanyetik dalgalarla etkileşime girmez, gözle görülmez ve kendisini oluşturan bileşenleri ifşa etmez.

∇ Evrende Ters Giden Bir Şeyler Var

• 1933 yılında İsviçreli bir Astronom olan Fritz Zwicky tüm evrenin farklı birşeyden meydana geldiğini savundu ve bunu araştırmaya koyuldu.

  Astronom Fritz Zwicky galaksileri incelemeye başladı ve daha sonra galakside bulunan maddelerin birbirlerini tutacak kadar kütle çekim kuvveti yaratmadıklarını gördü. Yani daha basit bir dille eğer bir madde diğer maddeyi çekiyorsa galakside daha fazla madde olmalıydı, şu anki durumda gezegenler yıldızlar hepsi birvyerlere dağılmalıydı. Galaksiler de sürekli kendi etraflarında dönüyorlar ve çok bunu çok hızlı yapıyorlardı sadece merkezkaç kuvveti bile onları uzaklara savurmalıydı. Fakat onlar bir yörünge içerisinde duruyorlardı. Peki onları burada tutan kuvvet nereden geliyordu?

  Fritz Zwicky bu sorusuyla “karanlık madde” nin açıklamasını yapmıştı fakat onu o zamanlar kimse kalee almamıştı. Çılgın bir astronom olarak gördükleri Fritz’iin teorisini de kendisi gibi çılgın bulmuşlardı. Ama Zwicky eminde bunları bir arada tutan bir güç vardı. Karanlık bir güç..

  ∇ Zwicky Halkı Çıkıyor

  Zwicky’nin çalışması 1970’lere kadar unutulmuş rafa kaldırılmıştı ta ki gökbilimci Vera Rubin yakındaki galaksilerin doğru yönde dönmediklerini keşfedene kadar.

  Bizim güneş sistemimizde basit bir kural geçerlidir, güneşten ne kazar uzaksan o kadar az çekime uğrarsın. Bu da uzaktaki bir gezegenin daha az çekime uğramasından dolayı daha yavaş dönmesi demek oluyor. Aynı şekilde galaksinin merkezinden uzaktaki yıldızların da daha yavaş dönmesi lazım. Yıldız ne kadar uzaktaysa o kadar yavaş hareket etmeli. Fakat Vera Rubin bunun aksini farketti, uzaktaki yıldızlar da yakındakiler kadar hızlı dönüyorlardı. Görünmeyen bir güç yıldızlara kuvvet uyguluyordu. Zwicky haklıydı.

  ∇ Evreni Bir Arada Tutan Güç Karanlık Madde

  Bugün ise gök bilimciler karanlık madde’nin evrenin oluşumunda kritik rol oynadığı konusunda hem fikir.

  14 Milyar yıl önce yaşanan Big Bang (Büyük Patlama) dan sonra evren hızlıca büyümeye ve yayılmaya başladı. Galaksiler oluştu. Ne varki gezegen aslında tahmin edildiği gibi hızlıca yayılıp içerisinde oluşan maddeleri dört bir yana saçmamıştı. Baştan beri maddeleri bir arada tutan bir güç vardı “Karanlık madde”.

  Karanlık madde rüzgar gibidir biz onu göremeyiz fakat o oradadır. Hatta tüm evrenin %25’ini karanlık madde kaplar.

  Bu %25’lik kısım da evrendeki tüm maddelerin %80’lik kısmını oluşturur.

  Yani daha basit bir dille eğer evrenimizi 100 m3 lük bir kap olarak düşünürsek bu kabın yaklaşık 30 m3 ü madde, 25 m3 ü ise karanlık maddedir. Geriye kalan kısmı ise enerji’dir.

  Peki evrendeki karanlık maddeler nasıl belirlenebilir?

  Karanlık maddeleri gözle göremediğimiz için belirlemek çok zordur. Sadece bir teknikle kendilerini ele verirler “yanlarından geçtikleri yıldızların ve gezegenlerin ışıkları kendilerine doğru çekerler. Aynı çiçeğin güneşe doğru uzanması gibi. Bu da ışıkların eğilmesine yol açar. Gök bilimciler şu anda evrendeki karanlık maddelerin haritasını çizmeye uğraşıyorlar.

                                           ∇Kaynakça

  1. “What is our universe made of?” (www.bbc.com)